تنهاترین سرباز :خاطرات سرباز محمدرضا فروغی منش

 «تنهاترین سرباز» که تاریخ شفاهی دیگری از یکی از پیشکسوتان جهاد دفاعی ایران، محمدرضا فروئی منش، است که توسط میلاد الهی نیا گردآوری و تدوین شده

در ادامه خلاصه و تحلیلی از این کتاب آمده است:

مرور کلی کتاب
عنوان: تنهاترین سرباز

موضوع: محمدرضا فروئی منش

گردآورنده: میلاد الهی نیا

ناشر: اداره کل دفاع از میراث جهاد و نشر ارزش‌ها، استان قم

تاریخ انتشار: ۱۴۰۲-۱۴۰۱

خلاصه
این خاطرات، سفر فروئی منش را از دوران کودکی، شرکت در انقلاب اسلامی، نبرد در خطوط مقدم جنگ ایران و عراق و زندگی پس از جنگ او شرح می‌دهد.

بخش اول: دوران کودکی و تحصیلات
پیشینه خانوادگی: او که در سال ۱۹۶۴ در قم متولد شد، در یک خانواده معمولی از طبقه کارگر به دنیا آمد. پدرش کارگر ساختمانی بود و خانواده‌اش فقیر بودند.

تربیت: این بخش به توصیف فضای شهری قم قبل از انقلاب و دوران کودکی ساده او، از جمله گرفتن گنجشک و گشتن در بازارهای قراضه‌فروشی، می‌پردازد.

تحصیلات: به دلیل پیشینه خانوادگی و شخصیت شیطنت‌آمیزش، در مدرسه با مشکلاتی مواجه شد و حتی از پذیرش او در مدرسه خودداری شد. این بخش به نابرابری بین طبقات مختلف اجتماعی در آن زمان می‌پردازد.

اشتغال اولیه: برای امرار معاش و خرید اقلام مرغوب، از سنین پایین در یک کارخانه شروع به کار کرد.

بخش دوم: فعالیت‌های انقلابی
شرکت در انقلاب: او تحت تأثیر همسایگانش (از جمله برخی از چهره‌های مذهبی)، از سنین پایین در فعالیت‌های ضد پهلوی، مانند توزیع تصاویر و اعلامیه‌های امام خمینی، نوشتن شعارهای ضد شاه و شرکت در تظاهرات، شرکت کرد.

دستگیری‌های متعدد: در طول فعالیت‌های انقلابی‌اش، پنج بار توسط ساواک (سرویس امنیتی) دستگیر شد، اما بارها به لطف هوش و ذکاوت و کمک همسایگانش از خطر جان سالم به در برد. در یک مورد، او به دلیل حمل فشنگ به شدت مورد بازجویی قرار گرفت.

پیروزی انقلاب: او شاهد لحظه پیروزی و بازگشت امام خمینی به قم بود.

بخش سوم: ثبت نام و شرکت در جنگ
پیوستن به بسیج: بلافاصله پس از انقلاب، او به بسیج (نیروهای بسیج) پیوست، آموزش‌های نظامی اولیه را دید و وظایف امنیتی را در اطراف قم انجام داد.

جعل سن برای رفتن به جبهه: برای واجد شرایط بودن برای خدمت در خطوط مقدم، او و دوستانش با تغییر کپی اسناد، سن خود را جعل کردند و در نهایت تأییدیه گرفتند.

تجربه جنگی:

جنگ در مکان‌های مختلف: او هم در جبهه جنوب (مثلاً اهواز) و هم در جبهه غرب (مثلاً گیلانبورگ، کردستان) جنگید.

خدمت به عنوان دیده‌بان: در ارتش، او در درجه اول به عنوان دیده‌بان خدمت می‌کرد و مأموریت‌های خطرناکی را در اعماق خطوط دشمن انجام می‌داد.

مجروح: او در بمباران موقعیت خود به شدت مجروح شد و از ناحیه سر، گوش و شانه آسیب دید. او هوشیاری خود را از دست داد و تحت درمان‌های طولانی و طاقت‌فرسا قرار گرفت.

نجات از موقعیت‌های خطرناک: او و گروهش چندین روز در عراق محاصره شدند و به سختی فرار کردند. یک بار، عکسی از یک پسر جوان که در یک بسته رفاه عمومی قرار داده شده بود، میل شدید آنها را برای زنده ماندن برانگیخت و به نیروی محرک معنوی برای فرار آنها تبدیل شد.

شاهد سلاح‌های شیمیایی: در منطقه سردشت، او شخصاً حملات سلاح‌های شیمیایی عراق را تجربه کرد و عواقب وحشتناک و اقدامات حفاظتی آنها را شرح داد.

زندگی در جبهه:

حمایت عمومی: شرح مفصلی از حمایت مادی و معنوی عظیم ارائه شده توسط مردم ایران به سربازان در خطوط مقدم.

رفاقت و تفریح: شوخی‌های بین سربازان، فعالیت‌های ورزشی، مراسم مذهبی (مانند بزرگداشت امام حسین) و فعالیت‌های تفریحی ایجاد شده با وسایل ساده را شرح می‌دهد.

نوآوری و اختراع: او مهارت‌های عملی خود را نشان داد، مانند اصلاح خشاب تفنگ برای دو برابر کردن ظرفیت آن، که تحسین فرمانده‌اش را برانگیخت.

بخش چهارم: زندگی پس از جنگ
پذیرش آتش‌بس: او در حالی که در یک کارخانه کار می‌کرد، خبر پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط امام خمینی را شنید.

مشکلات زندگی: پس از جنگ، او به مدت ۱۵ سال در کارخانه‌های مختلف و بعداً در یک دفتر هواپیمایی کار کرد.

بازنشستگی و وضعیت فعلی: در حال حاضر بازنشسته است، اما به دلیل اینکه حقوق بازنشستگی او برای پوشش هزینه‌های زندگی‌اش کافی نیست، مجبور شده است با رانندگی مسافر، درآمد خانواده‌اش را تکمیل کند.

مشکلات شناسایی: با وجود مجروحیت مکرر در طول جنگ و داشتن گواهینامه‌های متعدد از مافوق‌ها، او هنوز رسماً به عنوان "سرباز معلول" شناخته نشده و مزایای مربوطه را دریافت نکرده است.

مضامین و ویژگی‌های اصلی
دیدگاه یک «مرد کوچک»: برخلاف شخصیت اصلی (که بعداً فرمانده می‌شود) در «هزار چهره... اراده سرسخت: در سراسر کتاب، روح سرسخت، خوش‌بین و ماجراجوی او در زندگی‌اش نفوذ می‌کند، چه در دوران کودکی، چه در دوران انقلاب یا در میدان جنگ بی‌رحم.

خسارت پس از جنگ: این کتاب واقعاً منعکس‌کننده مشکلات اقتصادی و مسائل هویت اجتماعی است که برخی از جانبازان در دوران پس از جنگ با آن مواجه هستند.

به طور کلی، «هزار و یک روز جنگ» یک تاریخ شفاهی عمیقاً شخصی، دقیق و انسانی است. از طریق چشمان یک سرباز معمولی، آشفتگی‌ها و تغییرات چندین دوره کلیدی در تاریخ مدرن ایران را مستند می‌کند. این کتاب هم به عنوان یک زندگینامه شخصی و هم به عنوان گواهی بر آن زمان عمل می‌کند.